Chronisch gebrek aan begrip
Blogartikel door: Dewi Deijle
Gepubliceerd op www.ojau.nl, 26 mei 2021
Sinds 2017 verleen ik juridische bijstand aan personen die problemen ondervinden bij de beoordeling in het kader van de WIA. Ik val soms van de ene in de andere verbazing. Dat er iets moet gebeuren, is duidelijk. En niet alleen ik of mijn cliënten vinden dat natuurlijk. We zien het UWV steeds vaker verschijnen in krantenberichten. Het gaat kort samengevat vooral over de onnavolgbaarheid van de uitvoering van de werknemersverzekeringen en dat de menselijke maat ver is te zoeken. Overigens zien we niet alleen berichten over de uitvoeringspraktijken bij het UWV. Ook als het gaat om de uitvoering van de Participatiewet en de Wajong wordt een duidelijk signaal afgegeven. Er is een chronisch gebrek aan begrip en échte steun als het gaat om mensen met een beperking op weg te helpen bij (her)inschakeling in het arbeidsproces. Kijken naar wat iemand nog kan is natuurlijk goed, maar tussen theorie en praktijk zit vaak een te grote discrepantie. Ze hebben recht op een eerlijke kans op de arbeidsmarkt, maar de banenafspraak is mislukt. Te weinig werkgevers durven het aan om iemand met een beperking aan te nemen. Het werk voor mensen met een beperking is niet lonend, relevant en duurzaam. En dit gegeven strookt dus niet met de uitgangspunten van het Verdrag Handicap.
Hoewel ik mij eerder heb gewend tot Tweede Kamerleden met deze problematiek, leek het me goed om dit nog eens te herhalen. Met mijn brief (zie onderaan) richt ik mij tot Tweede Kamerlid Jasper van Dijk van de SP, die onlangs nog een Meldpunt eerlijke overheid heeft geopend. Het wordt namelijk van kwaad tot erger. Vooral in deze Corona crisis worden mensen die iedere dag moeten leven met hun medische of psychische klachten geconfronteerd met allerlei verplichtingen. Het enige wat UWV hiermee bereikt, is dat deze mensen in een neerwaartse spiraal terechtkomen en het vinden van een passende baan meer dan ooit volledig buiten hun bereik komt te liggen, met als gevolg een (nog) hoger inkomensverlies. En via die weg komen ze alleen maar in financiële noodtoestand te verkeren. De meeste cliënten van mij willen wel werken, maar het wordt ze onmogelijk gemaakt, en zelfs gestraft als ze hun restverdiencapaciteit niet benutten.
Als het gaat om beoordelingen in het kader van de WIA moet er hoognodig een evaluatie plaatsvinden wat betreft het vaststellen van beperkingen en mogelijkheden door een UWV verzekeringsarts en het gebruik van het Claimbeoordelings- en Borgingssysteem (CBBS) waar de UWV arbeidsdeskundige mee werkt. Voor een leek is er bijna niet doorheen te komen, maar voor juristen en rechters is het ook geen hap met kant en klare brokken. Net als dat de Participatiewet bijna niet is uit te leggen, geldt dat ook voor de WIA. De rechter toetst overigens marginaal en verwijst meestal naar het oordeel van de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige, omdat hij zelf geen medisch deskundige is. Dat oordeel wordt al snel geacht zorgvuldig tot stand te zijn gekomen. Maar hij zal toch ook moeten begrijpen dat een oordeel over iemands beperkingen en mogelijkheden in 30 minuten in veel gevallen niet mogelijk is? En al helemaal niet op basis van een telefoongesprek. De gevolgen kunnen echter groot zijn voor iemand die afhankelijk is van het oordeel van een verzekeringsarts. Daar wordt helaas te vaak aan voorbij gegaan.
» Lees hier de brief aan de SP - de zorgen van een sociaal jurist inzake de WIA - 260521
