Geschreven door: Dewi Deijle
Geplaatst op www.ojau.nl, 17 mei 2022
Met regelmaat vang ik van mijn cliënten klachten op die gaan over de willekeur in beoordelingen door UWV verzekeringsartsen, met name in WIA-procedures. Vooral bij cliënten met moeilijk te objectiveren aandoeningen zoals Fibromyalgie, Lyme, ME/CVS en tegenwoordig Long-Covid, maar ook bij psychische aandoeningen, lijkt dit het geval te zijn. Zo nu en dan inventariseer ik de ervaringen van groepsleden in de facebookgroep “Arbeidsongeschiktheid en Ziekte”, die ik dan vervolgens gebundeld terugkoppel richting de politiek. Zo heb ik meerdere keren mijn zorgen geuit over o.a. de hardheden en ogenschijnlijke ongelijke behandelingen in belastbaarheidsonderzoeken.
Sceptisch maar strijdbaar
In de bezwaarprocedures waarin ik mijn cliënten juridisch ondersteun, zie ik bijvoorbeeld dat het oordeel kan afhangen van welke UWV verzekeringsarts we tegenover ons hebben. De één maakt een zorgvuldige heroverweging (en daar komen de meeste van mijn gegronde beslissingen op bezwaar vandaan), de ander lijkt het wel best te vinden. Ook speelt mee dat veel verzekeringsartsen waarschijnlijk gebukt gaan onder de werkdruk. De (chronische) achterstand bij UWV is namelijk niet mis, o.a. door een groot tekort aan verzekeringsartsen. Een paar maanden geleden gingen er zelfs berichten rond over het op illegale wijze wegwerken van wachtlijsten. De meeste cliënten van mij staan hoe dan ook sceptisch tegenover een bezwaarprocedure: het is nu eenmaal de slager die zijn eigen vlees keurt. Maar hun rechten verspelen, is ook vaak geen optie. Hoewel ik wegens een enorme caseload niet iedere zaak meer kan aannemen, raad ik mensen wel aan om in ieder geval bezwaar te maken. Het gevoel van onrechtvaardigheid is ook niet alles, het gaat nu eenmaal lang niet altijd goed in de primaire fase.
Geluk bij heel wat ongeluk
Waar mijn cliënten vaak tegenaan lopen is het onderzoek dat de UWV verzekeringsarts verricht (maar ook de arbeidsdeskundige) en diens onnavolgbare motivatie die ten grondslag ligt aan de vaststelling van iemands benutbare mogelijkheden. Medische stukken moeten plaats maken voor allerlei protocollen van het UWV om de belastbaarheid in arbeid vast te stellen, waarbij nauwelijks rekening wordt gehouden met de complexiteit van een bepaalde (moeilijk objectiveerbare) aandoening. Het lijkt dan alsof het besluit over de mate van arbeids(on)geschiktheid onzorgvuldig is voorbereid, wat niet bevredigend is voor diegene om wie het gaat en die dagelijks al moet zien te overleven. Ik zie steeds dezelfde knelpunten de revue passeren in de juridische, en vaak langslepende strijd. Ook bij de bestuursrechter vangen mijn cliënten vaak bot. De bestuursrechter, die nu eenmaal geen medicus is, volgt meestal klakkeloos het oordeel van de UWV verzekeringsarts. De hoogste rechter in het bestuursrecht, de Centrale Raad van Beroep (CRvB) doet in veel gevallen ook niet anders. Wel komt het voor dat de CRvB opdracht geeft tot het verrichten van nieuw onderzoek, zoals onlangs in een zaak van mij inzake een Wajong-uitkering. Mijn cliënte, die gediagnosticeerd is met o.a. autismespectrumstoornis (ASS), is al een paar jaar aan het ‘bewijzen’ dat zij met haar aandoening duurzaam niet belastbaar is voor arbeid. Goed dat de CRvB deze zaak actief en kritisch onderzoekt in plaats van lijdelijk, maar de uitkomst van het nieuwe onderzoek is helaas nog onzeker (binnenkort meer hierover). 
Ondertussen is mijn cliënte “op”.
Het is te bizar dat dat mensen zo moeten strijden. Vorige week heeft een ernstig zieke ME/CVS-patiënt, die eerder nog in zijn ziekenhuisbed naar de rechtbank moest worden gereden, het UWV toch nog na een slepend gevecht weten te verslaan. Hij (geen cliënt van mij overigens) heeft via de CRvB uiteindelijk zijn recht op een vervroegde IVA-uitkering kunnen halen. Lees hier het artikel van RTL Nieuws, d.d. 14 mei 2022. Gerechtigheid! Deze uitspraak brengt misschien sprankeltje hoop in zaken van andere ME/CVS patiënten. Met de nadruk op sprankeltje, want de problemen zijn met deze uitspraak helaas niet opgelost.
Een motie, een sprankeltje hoop
Om dit probleem structureel aan te pakken moet er veel meer gebeuren. De SP maakt zich hard voor deze problematiek en opende in januari 2021 een meldpunt UWV. Er zijn bijna 1200 klachten binnengekomen. Het SP-rapport 'Ziek van het UWV' verscheen in oktober 2021. Tweede Kamerlid Van Kent (SP) diende onlangs een motie in die op 19 april 2022 met een ruime meerderheid van stemmen door de Tweede Kamer is aangenomen. Hiermee verzoekt hij dat er, mede met behulp van belangenorganisaties, een protocol tot stand komt waarmee willekeur in arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen door verzekeringsartsen van het UWV wordt voorkomen.
We gaan het allemaal zien. Er is echt nog een heleboel werk aan de winkel!
» Motie van het lid Van Kent over een protocol waarbij moeilijk objectiveerbare ziektes door het UWV bij keuringen worden erkend en serieus genomen
» Rapport van de SP over meldpunt UWV
» Radar, 4 oktober 2021, Fouten UWV brengen mensen in financiële problemen
» Trouw, 13 januari 2022, Het UWV werkt wachtlijsten op illegale wijze weg: uitkering verstrekt zonder beoordeling arts
» Blogartikel Het doorgeslagen keuringssysteem