Medisch beperkt maar verplicht tot werken

Geschreven door: Dewi Deijle
Geplaatst op www.ojau.nl, 5 november 2021

Zit u in de bijstand en bent u verplicht tot arbeidsparticipatie terwijl u kampt met medische beperkingen? Het kan voor mensen behoorlijk lastig zijn om een baan te vinden als ze een ziekte of handicap hebben. Maar helaas wordt dat niet altijd door de gemeente erkend, met alle gevolgen van dien. Als bijstandsgerechtigde moet u voldoen aan een aantal verplichtingen. Als u hier niet aan voldoet, dan kan de gemeente uw bijstandsuitkering verlagen.

Een wettelijke plicht

De plicht tot arbeidsinschakeling is vastgelegd in artikel 9, lid 1 van de Participatiewet (Pw). Alleen wanneer er dringende redenen aanwezig zijn, kan het college op grond van artikel 9, lid 2 Pw in individuele gevallen besluiten tot een tijdelijke ontheffing van deze verplichting, alsmede de verplichting tot het naar vermogen verrichten van een tegenprestatie (onbetaalde, maatschappelijk nuttige activiteit).

Als het u niet lukt om aan de arbeidsverplichtingen te voldoen, kunt u een tijdelijke ontheffing krijgen. U hoeft dan niet te werken of een tegenprestatie te verrichten. De tijdelijke ontheffing kunt u aanvragen bij uw gemeente. Wel is het zo dat iedere gemeente hier anders mee kan omgaan. Artikel 9 lid 2 Pw geeft alleen een voorbeeld waarmee rekening kan worden gehouden bij de beoordeling of tijdelijke ontheffing kan worden verleend. In het beleid dat iedere gemeente moet opstellen in het kader van arbeidsparticipatie, is meer te vinden over wanneer al dan niet een ontheffing kan worden verleend en op grond waarvan.

Het kan zijn dat u om medische redenen niet kunt werken. Ook dit kan reden geven voor een ontheffing. Bij de beoordeling van uw aanvraag is dan meestal wel een arbeidsmedisch onderzoek nodig. De ontheffing van de arbeidsverplichtingen om medische of sociale redenen duurt maximaal twee jaar.

Re-integratieverplichting blijft van kracht, ondanks ontheffing

Bijstandsverlening is erop gericht degenen die daartoe in staat zijn te stimuleren om betaald werk te vinden en voor degenen die dat nog niet kunnen, te zoeken naar mogelijkheden om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Als u ontheffing krijgt van uw arbeidsverplichtingen, moet u voor uw uitkering dus nog wel voldoen aan uw re-integratieverplichting. Dat betekent dat u er alles aan moet doen om zo snel mogelijk wel weer aan het werk te gaan. Bijvoorbeeld door een opleiding te volgen, deel te nemen aan een onderzoek naar uw participatiemogelijkheden of trajecten via de gemeente om werk te vinden. Als u deze re-integratieverplichting niet nakomt, kan dit gevolgen hebben voor de hoogte van uw uitkering.

De gemeente verstrekt weliswaar enkele re-integratievoorzieningen en instrumenten waar een bijstandsgerechtigde of een werkgever gebruik van kan maken, maar evengoed kan solliciteren een behoorlijke uitdaging zijn. Nog lang niet genoeg werkgevers creëren een werkplek voor mensen met een arbeidsbeperking. Onder andere het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) verricht regelmatig onderzoek naar dit probleem. Op de webpagina Arbeidsmarkt in kaart publiceert het SCP al haar onderzoeken over de ontwikkelingen van en peilingen op de arbeidsmarkt. Ook worden gemeenten nog niet voldoende financieel geprikkeld om burgers aan het werk te helpen. SCP en het Centraal Planbureau (CPB) pleiten dan ook voor een herziening van de financiering. Kortom, er is nog genoeg te doen om de problemen op te lossen.

35-minners

Een probleem voor personen die na 104 weken ziekte geen recht hebben op een WIA-uitkering omdat ze minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn verklaard, de zogenoemde 35-minners, is dat ze door het UWV al niet arbeidsongeschikt worden geacht. Als ze dan in de bijstand terechtkomen en ontheffing willen aanvragen op medische gronden, kan de gemeente een medisch onderzoek naar de belastbaarheid voor arbeid laten verrichten. Uit dat onderzoek moet dan blijken dat de verzoeker medisch gezien niet belastbaar is voor een traject naar passende arbeid. Dat is weliswaar een andere toets dan als het gaat om het recht op een WIA-uitkering, maar hoogstwaarschijnlijk zullen de 35-minners niet snel een (tijdelijke) ontheffing van de arbeidsverplichting toegekend krijgen. Ze worden namelijk geacht voor een groot deel te kunnen werken. Dus kunnen ze ook passende arbeid verrichten.

Zit u in een dergelijke situatie? Dan bent u helaas niet de enige. RTL Nieuws heeft op 24 juni 2021 aandacht geschonken aan dit thema: "Financieel drama voor arbeidsongeschikten door strikte regel". Op 1 juli 2021 heeft ook een rondetafelgesprek WIA 35-minners plaatsgevonden in de Tweede Kamer.

Bezwaar

Soms is een bezwaar- en beroepsprocedure toch noodzakelijk om goed te laten beoordelen of de beslissing van de gemeente om aan u geen ontheffing te verlenen terecht is. Wilt u meer weten over hoe u bezwaar maakt of in beroep kunt gaan bij de rechter? Neem dan contact met mij via info@ojau.nl of via Whatsapp via 06-45758821. Dan maken we een belafspraak om uw situatie door te nemen.

No-risk Polis

Wel is het zo dat als u eenmaal een baan heeft gevonden, dan kan voor u de no-riskpolis gelden. Dit betekent dat het UWV de werkgever een Ziektewet-uitkering betaalt als u (weer) ziek wordt. Uw werkgever hoeft dan een groot deel van uw loon niet zelf te betalen. De no-riskpolis geldt maximaal 5 jaar. Echter, of u onder de no-riskpolis valt, hangt ook weer af van een aantal zaken. U moet bijvoorbeeld onder 'de banenafspraak' vallen.

Melding

Zit u in de bijstand en ondervindt u problemen bij een aanvraag om ontheffing van de arbeidsplicht? Meld het dan bij mij via info@ojau.nl. Ik zou graag willen weten welke problemen u momenteel ondervindt, zodat we samen kunnen kijken wat uw mogelijkheden zijn. De signalen die ik ontvang geef ik regelmatig (anoniem) door aan betrokken Tweede Kamerleden. De SP bijvoorbeeld spant zich in voor de groep arbeidsongeschikten met een medische beperking.

Lees hier hun rapporten:
» Rapport meldpunt UWV
» Rapport meldpunt Bijstand (Chronisch ziek en arbeidsongeschikt vanaf pagina 20).